Kantelen stap voor stap

Een paar jaar geleden ben ik met een grote bus vol medewerkers van onze kinderopvang naar Berlijn geweest. We hadden een goedkoop hotel geregeld en gespaard van het scholingsbudget. Met ouders hebben we afspraken gemaakt over het terugnemen van een dag doordat we op vrijdag weg waren. Niemand die moeilijk deed, iedereen vond het een prachtig plan. De twee dagen in Berlijn waren bomvol, gezellig en zeer inspirerend. We bezochten wel vijf opvang plekken. We gingen naar kinderopvang op het dak van een parkeergarage. We belandden bij een BSO middenin in het bos, met Pipowagen. Doodmoe, voldaan en vol inspiratie kwamen we terug.

Platz für Forscher und Erfinder

Efficiëntie

De afgelopen jaren werden organisaties steeds groter en gingen fuseren. Want dat was ‘efficiënt’. De kinderopvang was ‘commercieel’. Ook het onderwijs en de zorg werden ‘commercieel’ benaderd. Schaalgrootte werd richtinggevend. Specialiseren leidt tot efficiëntie, was de overtuiging. HRM-medewerkers, administrateurs op verschillende niveaus, planners, coachen, roostermakers, Pr-medewerkers, managers. Hoe groter de organisatie hoe meer stafmedewerkers en managers. ‘Wat aandacht krijgt groeit’. En dus gaat elke specialist -vanzelfsprekend- voor het belang van zijn vak. Binnen een organisatie wordt een stafbureau iets aparts, een eigen werkelijkheid. De activiteiten van het stafbureau dijen uit. Het stafbureau regelt de invalpool, maakt de roosters, doet de werving van nieuwe medewerkers, maakt overzichten van medewerkers, doet de financiën. De staf communiceert met elkaar. De staf ondersteunt de bestuurder. Alle kennis is centraal georganiseerd. Dat werkt efficiënt. Zo lijkt het. Ik geloof er niks van!

Kleinschaligheid

Op dit moment ontstaan veel kleinschalige initiatieven. Als alternatief voor die grote gefuseerde instellingen. En als antwoord op de bureaucratie. Een goede ontwikkeling, denk ik. Hier werken mensen met hart voor de zaak, die er echt zijn voor kinderen, voor de mensen met een beperking, voor de ouderen. Zonder last van de bureaucratie, in nauw contact met alle betrokkenen.

Kantelen

Ook grotere organisaties kunnen in beweging komen. Hoe kunnen ze dat doen? Door weer echt te beginnen daar waar het over zou moeten gaan: 
Hoe gaat het met de kinderen en hun ouders? Hoe kunnen we stimuleren dat we het allerbeste blijven bieden aan de kinderen en hun ouders? Hoe kunnen we dit faciliteren? Op de groepen werken de vakmensen. Zij verdienen ondersteuning om het beste uit hen zelf en de kinderen te halen. Dit vraagt een verandering in de cultuur. Van een bureaucratische structuur naar een cultuur waar persoonlijk leiderschap en eigen verantwoordelijkheid vormgeven kernwoorden zijn. Op de groepen werken mensen die samen kinderen op vangen, hen onderwijzen of hen begeleiden of behandelen. Dat is hun vak.
De aanwezigheid van een groot stafbureau leidt tot een zekere vervreemding. Medewerkers zitten op een andere locatie. Kan de staf de medewerkers helpen, hun werk optimaal te doen? Of kunnen kantoortaken beter op locatie plaatsvinden? Dan gaan stafmedewerkers misschien wel vaker naar de locaties toe. Kijken en luisteren wat er nodig is. En zo ontstaat er een beweging van beneden naar boven, in plaats van, van boven naar beneden.

Een paar dagen Berlijn met de medewerkers kan deze kanteling van centraal naar decentraal, een duwtje geven. Een stapje in de goede richting. Het begin van een kanteling. Medewerkers die met ‘dromen van Berlijn’ komen; mooie verbeterplannen. Reacties? Graag!!

Inspirator Hans Wopereis, ITIP, bespreekt in zijn boek: Het licht en de korenmaat, het leidinggeven in de kring. Het beeld van Koning Arthur en zijn ronde tafel wordt beschreven. In het bewustzijn van de kring leidt (en lijdt!) iedereen mee en draagt iedereen verantwoordelijkheid voor het geheel. ‘Wanneer de organisatie groeit ontstaat de behoefte aan differentiatie. Leidinggevenden vormen een tweede kring. Deze tweede kring blijft altijd ten dienste staan van de grotere kring. Dit type leiderschap kan omschreven worden als ‘dienend’ leiderschap.’

2 Comments

  • Terug naar (mede) menselijkheid. Wat verwacht je van vakmensen als je hen eigenaarschap afneemt? Hoe kunnen mensen met bezieling werken, eigen beslissingen nemen en en dienend zijn aan de belangen van de doelgroep als ze er zelf niet toe doen? Het is belangrijk dat elk individu, elke medewerker, voelt dat zijn/haar werk ertoe doet en dat dit zich verhoudt tot het grotere geheel. Liefde, compassie, waarachtigheid. Van complex naar éénvoud. Ja graag.

  • Ja zeker, beginnen bij de mensen die iedere dag met en voor de doelgroep, kinderen en hun ouders, werken. Zij weten uit ervaring wat werkt en wat nodig is om hun werk te doen. Ze weten waarop ze zelf willen sturen en wat ze graag aan anderen overlaten, omdat die daar meer plezier in hebben en dat beter kunnen. Van (te)veel bureaucratie – eigen aan grote organisaties- gaan mensen zuchten en mopperen en dat heeft weer effect op hun werkplezier en daarmee op de kinderen en hun ouders.
    Mooi voorbeeld uit de zorg, waar medewerkers uitdrukkelijk nee zeggen tegen acties die te maken hebben met een vorm van over-controle. Medewerkers in de kinderopvang de volgende groep die hierin het voortouw neemt?

Laat een antwoord achter aan Carla van Wely Antwoord annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*

code